Een weg naar duurzame ontwikkeling
Klimaatverandering vormt een grote bedreiging voor het welzijn en de welvaart van landen over de hele wereld. Suriname is een van de weinige landen die ‘carbon negatief’ is, en levert dus een relatief kleine bijdrage aan de uitstoot van het broeikasgas CO2, de belangrijkste oorzaak van klimaatverandering. Desondanks is er nationaal beleid ontwikkeld, gericht op het behalen van de doelen van het internationaal klimaatraamwerk.
Suriname is een land met een HFLD-status (high forest, low deforestation) en staat bekend om zijn uitgestrekte bossen en rijke biodiversiteit. Maar het behoort tot een van de meest kwetsbare landen voor de effecten van klimaatverandering. Vooral waar het gaat om laaggelegen kustgebieden, waar meer dan 80 procent van onze bevolking leeft en veel van onze economische activiteiten plaatsvinden.
Klimaatverandering vormt een serieuze bedreiging voor Suriname. In de afgelopen decennia heeft het land te kampen gehad met intense regenseizoenen, hevige rukwinden alsook overstromingen. Het land ondervindt ook andere gevolgen van klimaatverandering, zoals een stijgende zeespiegel, vaker voorkomende en hevigere stormen, veranderingen in neerslagpatronen, stijgende temperaturen enzovoort.
Klimaatverandering vormt ook een bedreiging voor de Surinaamse economie, want al deze effecten vormen potentiële risico’s van belangrijke sectoren van de economie, zoals de water-, landbouw-, bosbouw- en infrastructuursector.
In de afgelopen jaren zijn klimaatverandering en de opwarming van de aarde letterlijk een hot topic. De aarde is nu gemiddeld 1,2 graden warmer dan in de periode 1850-1900. Volgens het Parijsakkoord moet de opwarming van de aarde beperkt worden tot ruim onder de 2 graden Celsius en inspanningen blijven worden geleverd om deze te beperken tot 1,5 graden Celsius.
Belangrijke mijlpaal
Volgens de meest uitgebreide databank van beleid en wetgeving met betrekking tot klimaatverandering en milieu, is het aantal klimaatveranderingswetten wereldwijd sinds 1997 twintigvoudig toegenomen. Ook in Suriname is er een toename op dit vlak. Onze Milieuraamwet, afgekondigd in 2020, is in deze een belangrijke mijlpaal.
Hiermee is namelijk de fundering gelegd voor een geïntegreerd milieubeleid, waarbij zowel het voorkomen van verontreiniging als het behouden van de natuur onderdeel zijn van milieubeleid en wetgeving. In Suriname heeft klimaatbeleid een belangrijke plaats ingenomen in de politieke agenda van de regering.
Suriname sloot zich aan, respectievelijk in 1997, 2006 en 2019, bij het Raamverdrag van de Verenigde Naties inzake klimaatverandering (UNFCCC), het Protocol van Kyoto (KP) en het Klimaatakkoord van Parijs (Parijsakkoord).
Het land neemt jaarlijks deel aan internationale klimaatconferenties. En met het bekrachtigen van deze multilaterale milieuovereenkomsten verbindt Suriname zich, samen met de rest van de wereld, de broeikasgasconcentraties in de atmosfeer te stabiliseren. En wel op een niveau dat er geen gevaarlijke wijzigingen in het klimaatsysteem optreden.
Nationaal beleid
Suriname erkent dus de dringende noodzaak van het aanpakken van klimaatverandering. Er is nationaal beleid ontwikkeld dat gericht is op het behalen van de doelen van het internationaal klimaatraamwerk. Nationaal zijn er verschillende beleidsdocumenten opgesteld met betrekking tot klimaatverandering.
We kunnen ze onderverdelen in beleid schrijven voor verschillende thematische gebieden binnen klimaatverandering, zoals ‘adaptatie’ (aanpassen aan), ‘mitigatie’ (vermindering) en ‘klimaatfinanciering’. Om enkele bij naam te noemen:
- Adaptatie: National Climate Change Policy, Strategy and Action Plan (NCCPSAP), National Determined Contribution (NDC), National Adaptation Plan (NAP), State of the Climate Report (SoCR), Sector Adaptation Strategy and Adaptation Plan (SASAP) for Water Resources in Suriname (SASAP).
- Mitigatie: NDC, Nationally Appropriate Mitigation Action (NAMA), REDD+ Strategie.
- Klimaatfinanciering: REDD+ Strategie, HFLD Krutu van Paramaribo, Forest Reference Emission Level (FREL), NDC, klimaatfinancieringsstrategie.
Suriname heeft het hoogste percentage bosbedekking ter wereld. Deze rijke natuurlijke hulpbron speelt een belangrijke rol in het opslaan van broeikasgassen zoals CO2 (koolstofdioxide). De uitgestrekte bossen van Suriname zijn cruciale koolstofputten en leefgebieden voor diverse flora en fauna. Het land erkent hun ecologische betekenis en heeft dus ook het Verdrag inzake Biologische Diversiteit, ofwel het Biodiversiteitsverdrag, bekrachtigd.
Vervolgens heeft Suriname beleid ingevoerd om zijn bossen duurzaam te beschermen en te beheren. Er zijn beschermde gebieden, natuurparken en natuurreservaten ingesteld om de waardevolle biodiversiteit te behouden.
Momenteel is 14 procent van het land verklaard tot beschermd gebied en het streven is om dit te vergroten. Door ontbossing te verminderen, duurzaam landgebruik te bevorderen en daarmee opgeslagen koolstof te behouden, dragen deze instandhoudingsinspanningen ook bij aan het verminderen van de klimaatverandering.
Nationaal Klimaat Akkoord
Een ander belangrijk initiatief om het klimaatbeleid van Suriname te bevorderen, is het tot stand komen van een Nationaal Klimaat Akkoord. Aan de hand van de voorrangsectoren, die zijn vastgesteld in onze ‘nationaal bepaalde bijdragen’ (NDC), wordt een overeenkomst gesloten met de overheid.
Daarin zijn opgenomen de verschillende maatregelen die ingevoerd moeten worden met betrekking tot mitigatie en adaptatie. Zo moeten de effecten van klimaatverandering worden tegengegaan en Suriname weerbaar worden gemaakt tegen de nadelige effecten die we ervan ondervinden.
Een van de belangrijkste initiatieven is het REDD+ Programma (Reducing Emissions from Deforestation and Forest Degradation). Het programma is gericht op het verminderen van de uitstoot van broeikasgassen door het verminderen van ontbossing en bosdegradatie en het bevorderen van duurzaam bosbeheer. Daarmee is het gericht op het behoud en de bescherming van bossen en andere ecosystemen.
Er zijn verschillende uitdagingen waarmee Suriname te kampen heeft bij het invoeren van zijn klimaatbeleid:
- Gebrek aan algehele (integrale) aanpak van de klimaatproblematiek: klimaatverandering is een cross-cutting kwestie en om die reden houden veel ministeries zich bezig met daarmee verbandhoudende taken. De rollen en verantwoordelijkheden moeten duidelijk gemaakt worden en er moet samengewerkt worden aan een integrale aanpak.
- Er is sprake van op zich staande (incidentele) gegevensverzameling en een gebrek aan gegevensbeheer: het Suriname Milieu Informatie Netwerk (SMIN) is opgenomen in de Milieuraamwet om deze kwestie aan te pakken. Als onderdeel hiervan zijn er klimaatgegevens beschikbaar op Dondru – Climate Change.
Maar gegevensverzameling moet ook structureel aangepakt worden. Het SMIN is een partnerschap van instanties, onder andere het Nationaal Instituut voor Milieu en Ontwikkeling in Suriname (NIMOS), het Algemeen Bureau voor Statistieken en de Stichting Bosbeheer en Bostoezicht (SBB), die beschikken over milieugegevensinformatie en statistieken. Daarnaast is het doel van het SMIN om geraadpleegd te worden voor het schrijven van het Nationaal Milieu Beleidsplan en om te kunnen voldoen aan de rapportageplicht van de bekrachtigde milieuverdragen.
- Gebrek aan capaciteit (zowel menselijk als institutioneel): klimaatveranderingsexperts, met name experts op het gebied van klimaatfinanciering en (of) training voor bestaande overheidsmedewerkers.
- Toegankelijkheid tot fondsen: training is nodig om projecten te ontwerpen voor indiening bij onder andere het Green Climate Fund (GCF) en het Adaptation Fund (AF).
- Bewustwording over klimaatverandering. (Er wordt informatie gedeeld, maar wordt deze begrepen en wat is er van iedereen nodig?)
Veerkracht opbouwen
Het aanpakken van deze uitdagingen vraagt een gecoördineerde inspanning van de regering, het maatschappelijk middenveld, de private sector en de internationale gemeenschap. Het is belangrijk om deze uitdagingen aan te pakken om zo veerkracht op te bouwen en de negatieve gevolgen van klimaatverandering te verminderen.
Door effectief klimaatbeleid door te voeren, kunnen we de negatieve gevolgen van klimaatverandering verminderen en tegelijkertijd duurzame ontwikkeling bevorderen. Klimaatbeleid richt zich op het verminderen van de uitstoot van broeikasgassen en het beperken van de negatieve gevolgen van klimaatverandering.
Duurzame ontwikkeling daarentegen heeft tot doel om te voldoen aan de behoeften van de huidige generatie, zonder in gevaar te brengen het vermogen van toekomstige generaties om in hun behoeften te voorzien. Suriname heeft het belang erkend van het balanceren van economische groei met ecologische duurzaamheid.
Het klimaatbeleid van het land geeft ook voorrang aan duurzame ontwikkeling en zorgt ervoor dat economische activiteiten de natuurlijke ecosystemen niet ondermijnen. Voor een duurzame ontwikkeling van Suriname moeten klimaatverandering en de effecten ervan in acht genomen worden bij het schrijven van het beleid en de wetten van het land.
Kortom, klimaatbeleid en duurzame ontwikkeling zijn nauw met elkaar verbonden en het bevorderen van het ene is essentieel voor het andere en zal uiteindelijk leiden tot een leefbare en duurzame toekomst.